“Bí mật động trời” về nữ văn sĩ Jane Austen

Jane Austen được xem là bậc thầy về cách hành văn tinh tế, lột tả sâu sắc các mối quan hệ phức tạp của con người. Thế nhưng, giới nghiên cứu vừa tiết lộ một bí mật “động trời”, có thể đảo ngược khá nhiều giá trị sáng tác của bà.

Chân dung nữ văn sĩ người Anh Jane Austen (Ảnh: Internet)

Không thể phủ nhận rằng Jane Austen là một trong những tiểu thuyết gia vĩ đại nhất trên văn đàn Anh quốc. Mặc dù vậy, cách hành văn của bà lại không được coi là chuẩn mực để hậu bối noi theo.

Giáo sư Kathryn Sutherland thuộc trường Đại học Oxford, người đã nghiên cứu 1.100 bản thảo viết tay chưa từng được công bố của Jane Austen, cho biết những bản thảo của nữ văn sĩ này thường rất khó biên tập vì “chữ như gà bới”, có quá nhiều lỗi chính tả và ngữ pháp. 

Một trong số ít những bản thảo "chuẩn nhất" của Jane Austen

Jane Austen nổi tiếng thế giới nhờ văn phong hoàn hảo, thế nhưng ông anh trai Henry của bà năm 1818 lại phán một câu để đời “Mọi thứ đều chấm hết khi  Jane cầm bút viết”. Đây chính là điều mà các nhà phê bình “tranh luận cho đến ngày nay”.

Từ trước tới nay, chưa có một tiểu thuyết gia người Anh nào có được danh tiếng lừng lẫy như Jane Austen trong cách hành văn, với cách sử dụng ngôn từ đến độ tuyệt vời và ngữ pháp chuẩn mực. Tuy nhiên, khi đọc bản thảo viết tay của Jane Austen, người ta đã vô cùng thất vọng.

Giáo sư Kathryn Sutherland nói: "Các bản thảo viết tay của Austen đã thủ tiêu những gì mà từ trước tới nay người ta cho là hoàn hảo. Đó là tập hợp của các vết mực loang lổ trên giấy, của những nét gạch xóa và của những con chữ nhảy múa hỗn độn. Tuy là điều thường thấy trong các bản thảo, nhưng trường hợp của Austen thì quả thật thái quá. Bà đã bỏ qua hầu hết ngữ pháp tiếng Anh. Đáng nói là những dấu chấm câu đặc biệt có sức nặng và lối hành văn trào phúng mà chúng ta được thưởng thức trong các tác phẩm ‘Emma’ và ‘Persuasion’ không hề xuất hiện trong các  bản gốc".

Theo chuyên gia Roger Walshe của Thư viện Anh, lối viết của Jane Austen khác xa với chuẩn mực văn chương hồi thế kỷ 19. Ông nói: "Jane Austen hầu như không sử dụng dấu chấm câu. Bà thường viết những câu văn dài lê thê, với vô số mệnh đề phụ. Thỉnh thoảng, bà cũng đưa vào một vài dấu phẩy, nhưng thường là những dấu phẩy ngớ ngẩn, không đúng chỗ”.  Khi bất đắc dĩ phải dùng đến dấu chấm, bà thường dùng những dấu gạch ngang nhằm kết nối những mệnh đề trùng trùng lớp lớp chồng chéo lên nhau.

Chuyên gia Roger Walshe nhận xét: "Jane Austen xem ra đang kể chuyện hơn và viết truyện. Bạn có thể tưởng tượng rằng tình tiết câu chuyện cứ như một đoạn phim trôi qua trí não nhà văn và bà phải hối hả viết chúng ra. Có thể vì thế nên đối thoại trong truyện của bà rất tự nhiên, vì thế nên truyện của bà dễ chuyển thể thành phim một cách thành công".

Nữ văn sĩ Jane Austen thường gạch chân dưới những từ ngữ quan trọng mà bà sợ nó sẽ bị mất trong quá trình in ấn. Claire Tomalin, người viết tiểu sử về Austen, cho biết, đây cũng là sở thích chung của một số nhà văn vĩ đại như Huân tước Byron.

Phát hiện của giới chuyên môn đang làm dấy lên nghi vấn: Phải chăng sự thành công và nổi tiếng của Jane Austen là do có một ai đó đã công phu hiệu đính trước khi các tác phẩm của bà được mang đi in.

Theo Giáo sư Sutherland, những bức thư qua lại giữa nhà xuất bản John Murray II và nhà biên tập William Gifford đã cho thấy rõ "sự cẩu thả” của Jane Austen và “việc Gifford đã chỉnh sửa những câu văn như thế nào".

John Murray II đã xuất bản các tác phẩm của Austen trong hai năm cuối cuộc đời của bà, trong đó có cuốn "Emma", tái bản lần thứ hai của cuốn "Mansfield Park" và cuốn "Persuasion".

Ngôi nhà của Jane Austen ở Hampshire

Nữ văn sĩ Jane Austen (1775 - 1811) đã sống hầu hết cuộc đời ở Hampshire, miền Nam nước Anh. Các tiểu thuyết của bà bắt đầu được xuất bản từ năm 1811, trong đó có "Sense and Sensibility" (được độc giả Việt Nam biết đến dưới tên gọi "Tình cảm và Lý trí"), "Pride and Prejudice" (Kiêu hãnh và Định kiến), "Mansfield Park", "Emma"… và "Persuasion".   
Các bản thảo viết tay của nữ văn sĩ Jane Austen sẽ được trưng bày tại Thư viện Anh vào 12/11 tới, cùng các lá thư viết tay của Vua Henry V và cuốn sách đầu tiên bằng tiếng Anh được xuất bản "The Story of Troy". Triển lãm này nhằm giúp độc giả có một cái nhìn rõ nét hơn về ngôn ngữ và các văn bản trong thế kỷ 18-19.

Thanh Phương (theo AFP)